Historia indyka – skąd się wziął w Polsce?
Mięso z indyka posiada w Polsce rzesze swoich miłośników w różnych grupach wiekowych. Jak długą drogę musiał przemierzyć ten dostojny ptak, aby zdobyć podniebienia Polaków?
Z Nowego Świata na Stary Kontynent
Indyki pierwotnie zamieszkiwały Amerykę Północną, gdzie zostały udomowione przez Azteków w czasach prekolumbijskich. Początkowo hodowane były wyłącznie do celów rytualnych (dla swoich kolorowych piór), a dopiero potem stały się podstawowym pożywieniem dla Indian. Sytuacja taka miała miejsce, aż do przybycia Hiszpan na przełomie XV i XVI wieku. Z rozkazu króla Hiszpanii każdy statek wracający z podróży z Ameryki przywoził na swoim pokładzie pięć samców i pięć samiczek indyka. A zatem to portugalscy i hiszpańscy odkrywcy Nowego Świata sprowadzili indyki do Europy, która też szybko zasmakowała w smacznym mięsie tych ptaków [1]. Mięso z indyka było początkowo daniem wykwintnym, luksusowym. Z czasem zaczęło gościć także na stołach w biedniejszych domach.
Do Polski w XVII w.
Indyki pojawiły się w naszym kraju dopiero w XVII wieku, czyli stulecie po ich rozpowszechnieniu na Półwyspie Iberyjskim. Ptaki z Ameryki były na początku postrzegane jako rzadkie i cenne, dlatego też częściej można było je spotkać jako żywe ozdoby w parkach biskupów i możnowładców niż w formie posiłku na stołach. Jednak już w pierwszej drukowanej polskiej książce kulinarnej, czyli w Compendium ferculorum Stanisława Czernieckiego pojawia się indyk. Brakuje w niej jeszcze przepisów na potrawy z indyka, ale jest on już umieszczony w spisie produktów niezbędnych do prowadzenia porządnej pańskiej kuchni [2]. W wydanej sto lat później książce Wojciecha Wielądki indyk znalazł się już 15 przepisach (np. Skrzydła z indyka ze szczypiorem czyli cebulą i serem, Nogi indyka ze śmietaną). Świadczy to o rosnącej popularności tego gatunku drobiu, która trwa nieprzerwanie do dzisiejszego dnia. Obecnie indyk jest trzecim pod względem konsumpcji mięsem w Polsce [3].
[1] S. D. Coe, America’s First Cuisines, University of Texas Press, 1994.
[2] J. Dumanowski, Pierwsze kroki indyka w Polsce, http://www.wilanow-palac.pl/pierwsze_kroki_indyka_w_polsce.html
[3[ Raport „Rynek mięsa – stan i perspektywy 2016”, Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej (IERiGŻ).